Orman gülü / (Rhododendron ponticum L.)

Prof. Dr. Prof. Dr. Rahim Anşin

Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Dendroloji ve Doğa Koleji Ekoloji Danışmanı

Botanik Özellikleri: Halk arasında Komar da denilen bu bitki, çoğunlukla 3-4m boylarında, herdem yeşil bir çalı, bazen de 10m’ye ulaşan kısa boylu bir ağaçtır. Yaprakları deri gibi sert, geniş şeritimsi ya da eliptik şekilde, tam kenarlı, uçları sivri, sapa doğru ise kama gibi daralmaktadır. Üst yüzü parlak koyu yeşil, alt yüzü ise soluk yeşil, her iki yüzü de tüysüzdür. Yaprakların uzunluğu 6-8 (-12)cm ve eni ise 2,5-4,5cm’dir.

Çiçekleri salkım kurullar halinde 5-20 çiçekli, taç yaprak mor ya da morumsu pembe renklerinde ve çan şeklindedir. Meyve ise kapsül tipinde bir kuru meyvedir.

Ekolojik Özellikleri: Çoğunlukla Karadeniz Bölgesinde nemli Kayın ve Ladin ormanlarında, sahil kesimlerin de ise yalancı maki toplulukları içinde bulunur. Deniz seviyesinden 1800 (-2100)m yükseltilere kadar çıkabilmektedir. Çoğunlukla Karadeniz dağlarının denize dönük nemli yamaçlarında yayılır.

Kullanım Olanakları: Çiçek ve yapraklarında ericolin ve andromedoksin glukozitleri vardır. Bu bitkinin çiçeklerini arılar çok severler. Orman gülünden arıların yaptığı bala yukarda adı geçen iki glukozitten dolayı deli bal denir. Bu bal çok şifalıdır ancak aşırı yenildiğinde çoğu kez zehirlenmelere yol açar. Bu nedenle bu bitkiye özellikle Doğu Karadeniz yörelerinde “Ağu veya Komar” adı verilmektedir.

Yapraklarında ayrıca uçucu yağ, tanen, arbutin ve andromedol türevleri bulunur. İnfüzyon yöntemiyle bitkisel çay olarak kullanıldığında idrar söktürücü ve ağrı kesici gibi olumlu etkileri vardır. Ancak içerdiği andromedol türevlerinden dolayı fazla dozda kullanıldığında zehirlenmelere yol açmaktadır. Özetle bu bitkinin balından ve yapraklarından yararlanmada aşırıya gidilmemesi gerekmektedir.

Yayılışı: Türkiye  (Karadeniz bölgesi), Güney Avrupa ve Kafkasya.

Bu yazıda verilen bilgiler bilgilendirme amaçlı olup, bir reçete niteliği taşımaz. Yazarın ve yayınevinin bu konularda oluşabilecek herhangi bir olumsuz vakalarda hiçbir yükümlülükleri yoktur.