Zakkum: Nerium oleander L – Prof. Dr. Prof. Dr. Rahim Anşin

Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Dendroloji ve Doğa Koleji Ekoloji Danışmanı

Botanik özellikleri: 2-3m boylarında herdem yeşil bir çalıdır. Yapraklar uzun şerit gibi, 10- 22cm, deri gibi sert, kısa saplı, tam kenarlı olup, sürgünlere üçlü çevrel dizilmişlerdir. Çiçekleri pembe ya da beyaz renktedir. Meyvesi uzun bir kapsüldür. Zakkum bir maki bitkisi olup, çoğunlukla Akdeniz bölgesinde Ilgın ve Hayıt’larla birlikte dere içlerinde, alüviyal topraklarda, Kızılçam ormanları kenarları ve açıklıklarında yetişmektedir.

Kullanım olanakları: Zakkum çok eski çağlardan beri bilinen tıbbi bir bitki olup, yapraklarından özellikle oleandrin adlı bir glikozit, düşük dozlarda kalp ilaçları yapımında kullanılmaktadır. Ayrıca yaprak, çiçek ve kabuklarından idrar söktürücü ilaç yapılır. Öte yandan, son yıllarda bu bitkiden elde edilen N.O. ekstresinin kanser tedavisinde kullanıldığı bilinmektedir.

Ancak zakkum, çok zehirli bir bitki olup, herhangi bir organının doğrudan yenilip, içilmesi son derece tehlikelidir. Oysa zakkum göz alıcı ve uzun süreli çiçekleri ve herdem yeşil yaprakları ile çok gözde bir süs bitkisidir. Soliter olarak, canlı çit ve kaya bahçelerinde kullanışlıdır. Çocuk oyun bahçelerinde asla kullanılmamalıdır.

Yayılışı: Türkiye, Suriye, Filistin, Kuzey Afrika ve Güney Avrupa.

Dikkat: Zakkum bitkisinin yaprak ve sürgünleri oleandrin adlı bir alkoloid içerdiğinden, çok zehirli bir bitkidir. Doğrudan ev ilacı şeklinde asla kullanılmamalıdır.