Bataklık Nergisi  (Caltha palustris L.)

Prof. Dr. Prof. Dr. Rahim Anşin

Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Dendroloji ve Doğa Koleji Ekoloji Danışmanı 

Botanik Özellikleri:  Kısa ya da orta boylu, 1-80cm boylarda, gövdesinin dış yüzeyi oluklu, içi boş, dik duran çok yıllık otsu bir bitkidir. Toprak altında kısa ve etli bir rizomu vardır. Yaprakları sade yapılı, almaçlı dizili, yürek şeklinde, koyu yeşil parlak renkte, kenarları dişli, yaprak sapına doğru üst üste binmiş loblar bulunur. Çiçekleri altın sarısı renginde, iri 18-23mm, folikül tipinde meyvesi yeşilimsi renkte, 12-16mm, gagalı. Çiçeklenme dönemi Nisan-Temmuz. Üst orman zonlarında nemli çayırlarda ve daha üst yükseltilerde yaylalarda, alpin ve subalpin çayırlarda, sulu ve bataklıklı yetişme ortamlarında yaygındır.

Kullanım Özellikleri: Yaprakları kullanılır. Protoanemanin, glavonoids, tanen, saponin ve renk maddeleri içermektedir. Lapa ve tentür şeklinde kullanılır. Kan yapıcı özelliğe sahiptir. Yaprakları kurutulduğunda tütün gibi içilebilir. Yine çiçek dalları ve yumru şeklinde kökü yatıştırıcı bir özelliğe sahiptir. Ancak içerdiği protoanemanin maddesi kuvvetli zehir etkisi yaptığından dahilen asla kullanılmamalıdır.

Yayılışı: Türkiye özellikle Doğu Karadeniz Bölgesi üst orman zonlarında, kuzey yarı küresinin soğuk ve ılıman bölgelerinde, And Dağları, Patagonya, Avustralya ve Yeni Zelanda’da yayılmaktadır.

Bu yazıda tanıtılan bataklık nergisi bitkisi, metin içinde de belirtildiği gibi çok zehirli bir bitkidir. Verilen bilgiler tamamen bilgilendirme amaçlı olup, bir reçete niteliği taşımaz. Yazarın ve yayınevinin bu konularda oluşabilecek olumsuz vakalarda hiçbir yükümlülükleri yoktur.