Büyük Sinirliot (Plantago major L.)

Prof. Dr. Rahim Anşin

Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Dendroloji ve Doğa Koleji Ekoloji Danışmanı

Botanik Özellikleri:  Halk arasında sinirotu olarak ta bilinen büyük sinirliot, 10-50cm boyunda çok yıllık otsu bir bitkidir. Toprak altı rizomu ve rozet yaprakları bulunur. Yapraklar 3-37 x 1-11,5cm, yaprak ayası eliptik ya da yumurta şeklinde, paralel damarlı, yumuşak, tüysüz veya yaprak saplarında hafifçe tüyleri vardır. Çiçekli gövde 4-40cm, silindirik yapılı, dip kısımlarda az, diğer kısımlarda çok sayıda çiçek taşımaktadır. Her bir çiçeğin 4 loplu tüp şeklinde çanak yaprağı, 4 adet de sivri loplu taç yaprakları bulunur. Taç yaprak oldukça küçük 2,5-3mm ve tüysüzdür. Meyvesi kapsül, 2-4mm, içinde 6-30 kadar elips şeklinde tohumları vardır. Çiçeklenme Haziran-Temmuz aylarındadır.

Kullanım Olanakları: Bitkinin tüm organları şifalıdır. Aucubin, pektin, saponin, sitrik ve oksalit asitler ile müsilaj içermektedir.  Kan temizleyici, idrar söktürücü ve yara iyileştiricidir. İnfüzyon, lapa, meyve suyu, tentür, destile su ve sıvı ekstre halinde kullanılır. Destile suyu mükemmel bir göz losyonudur. Tentür halinde halk ilacı olarak dişeti hastalıklarına karşı kullanılır. Ayrıca kozmetik sanayinde de kullanılmaktadır. Büyük yaprakları haricen yaraların üzerine konur, iyi bir çıban açıcıdır.

Yayılışı: Türkiye,  Avrupa, Kuzey ve Orta Asya’da doğaldır. Ancak çok eski çağlardan günümüze dek şifalı özelliklerinden dolayı geniş olarak kültüre alınmıştır. Bugün dünyanın en geniş yayılışlı şifalı bitkilerinden birisidir. Genellikle orman içi açıklıklar, dere ve yol kenarları, patikalar, hendekler, çayır ve boş alanlarda yaygındır.

Bu yazıda verilen bilgiler bilgilendirme amaçlı olup, bir reçete niteliği taşımaz. Yazarın ve yayınevinin bu konularda oluşabilecek herhangi bir olumsuz vakalarda hiçbir yükümlülükleri yoktur.