Trabzon çayı (Vaccinium arctostaphylos L.)

Prof. Dr. Rahim Anşin

Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Dendroloji ve Doğa Kolejİ Ekoloji Danışmanı

Botanik Özellikleri:  Sapanca çayı, ayı üzümü, çay üzümü ve özellikle Trabzon yörelerinde likarpa gibi adlarla da bilinen Trabzon çayı, 1-6m boylarında kışın yapraklarını döken bir çalıdır. Genç sürgünler çıplak ya da hafif tüylü, yaprakları dar yumurta şeklinde 3-10cm, sivri uçlu, kenarları dişli, üst yüzü koyu yeşil ve damarlar boyunca hafif tüylü, alt yüzü soluk yeşil ve tüylüdür. Yaprakları sonbaharda dökülmeden önce kırmızımsı pembe bir renk almaktadır. Çiçekleri salkım halinde 3-8 adet bir arada, çiçek sapı 6-8mm, taç yaprak çan şeklinde ve yeşilimsi pembe renkte, çanak üçgenimsi, meyve 6-8mm,yuvarlak ve olgun evrede kırmızımsı mavi renkte olup, üzeri mavi dumanlıdır. Çiçeklenme Mayıs-Temmuz, meyve olgunlaşması ise Temmuz-Eylül ayları arasındadır.

Kayın, ladin ve göknar ormanları altında ve açıklıklarında, çoğunlukla orman gülleri ile birlikte bulunmaktadır. 1-1800 (2400)m yükselti arasında yayılır.

Kullanım Olanakları: Meyvesi ve yaprakları kullanılır. Tanen, şeker, pektin, arbutin ve myrtilin içerir. Damar büzücü ve bu nedenle ishale karşı olumlu etkisi vardır. Trabzon yörelerinde, özellikle yaylalarda yaprakları çay olarak içilmektedir. Meyvesinden marmelat ve meyve suyu yapılmaktadır.

Yayılışı: Türkiye ve Kafkasya. Türkiye’de tüm Karadeniz sahil kesimlerinde yayılır. Özellikle Doğu Karadeniz Bölgesinde nemli ormanlarda yaygındır.

Bu yazıda verilen bilgiler bilgilendirme amaçlı olup, bir reçete niteliği taşımaz. Yazarın ve yayınevinin bu konularda oluşabilecek herhangi bir olumsuz vakalarda hiçbir yükümlülükleri yoktur.