Ana Sayfa Köşe Yazarları 15.12.2021 1137 Görüntüleme

KIRIK CAM TEORİSİ

Bir suç psikologu olan Philip Zimbardo’nun, 1969 yılında bir deney yapar. Deneyinde plakası olmayan iki arabayı Kaliforniya’nın, Palo Alto semtlerinde terk ederek gözlemlemeye başlar. Bronx, suç oranının yüksek, sosyo ekonomik seviyesinin düşük olduğu bir kenar mahalle semtidir. Palo Alto ise daha yüksek hayat standartlarına sahip bir semttir. 1959 model araçların ortak özelliği her ikisinin de plakaları sökülmüş. Kaputları ise aralıklıdır.

Bronx semtindeki arabanın akıbetini tahmin etmek zor değil. Araba bırakıldığından yaklaşık üç gün içinde baştan aşağı yağmalanmıştır. Palo Altoda ise bir hafta geçmesine rağmen kimse arabanın yanına bile yaklaşmamıştır. Ta ki Zimbardo ve öğrencilerinin sağ kalan arabanın yanına gidip ve çekiçle kelebek camını kırana kadar. Daha ilk darbe indirilmiştir ki çok kısa sürede çevredeki insanlar da olaya dahil olup birkaç dakika içinde o arabada kullanılmaz hale getirirler. Bu deneyden Zımbardo, “ İlk camın kırılmasına ya da çevreyi kirleten ilk duvar yazısına izin vermemek gerek. Aksi halde kötü gidişatı engelleyemeyiz” sosyolojik yargısına var.

Bu sosyolojik deney dünyada birçok yerel yönetim tarafından şehrin düzeninin sağlanması ve suç oranlarının azaltılması için kullanılmış.

En başarılı örneğini de tam bir suç cenneti görünümündeki Newyork şehrinde 1994-2001 yıllarında yaşanmış. Şehrin başkanı bu teoriyi uygulayarak Newyork şehrini suçtan arındırıp yaşanabilir güvenli bir şehir haline getirmiş. Newyork şehri başkanı Rudy Guiliani yöntemini şöyle açıklıyor “ metruk bir bina düşünün. Binanın camlarından biri bile kırılsa, o camı hemen tamir ettirmezseniz çok kısa sürede oradan geçen herkes bir taş atıp binanın tüm camlarını kırar. Ben ilk cam kırıldığında hemen tamir ettirdim. Bir elektrik direğinin dibine ya da bir binanın köşesine biri bir torba çöp bıraksın. O çöpü hemen oradan kaldırmazsanız her geçen çöpünü oraya bırakır ve çok kısa sürede dağlar gibi çöp birikir. Ben ilk konan çöp torbasını kaldırdım.”

Kavacık Mah. Fatih Sultan Mehmet Cad. Tonoğlu Plaza No: 3/4 - +90 532 387 73 79 - BEYKOZ - İSTANBUL

Tema Tasarım | AnatoliaWeb