YAŞAMIN SİHİRLİ FORMÜLÜ

Beni öncelikle Beykoz Ses gazetesi ile buluşturan sayın Tayyar As’a çok teşekkür ediyorum. Bir botanik uzmanı olarak yazılarımı gayet tabi bitkiler dünyası üzerine oluşturacağım. Ancak ilk yazımın konusunun ne olması gerektiği üzerinde uzun uzun düşündüm. Çünkü okuyucular ilk yazıyı çok önemserler doğal olarak. Aklıma gelen onlarca konudan tereddütsüz yaşamın sihirli formülü olarak adlandırabileceğim aşağıdaki konuyu seçtim. Çünkü yaşamın, biyolojinin ve canlılığın temeli bu formülde gizlidir.

Yeşil bitkiler (yani ormanlar, maki, step, savan, alpin çayırlar, hatta çöllerdeki yeşil bitkiler)  ışık enerjisi yardımıyla, karbondioksit (CO₂) ve suyu (H₂O) birleştirerek organik besin yapması olayına ‘Fotosentez ya da Karbon özümlemesi adı verilmektedir.  Bu olay bitkilerin kloroplastça zengin olan yeşil kısımlarında yani çoğunlukla yapraklarında gerçekleşmektedir.

Fotosentez, basit ve yüksek yapılı bütün klorofilli kara ve su bitkileriyle az sayıda bakteri türünde gerçekleşir. Mantarlar klorofil taşımadıkları için fotosentez yapamaz. Bununla beraber bazı parazit tohumlu bitkiler de fotosentez yapamazlar. Bunlar heterotrof olarak adlandırılır ve fotosentez yapan ototrof bitkilerden beslenirler.

Yeşil bitkiler biz insanlar dahil diğer tüm canlılardan hiç karşılık beklemeksizin soluduğumuz oksijeni ve gıdalarımızı üretmektedirler.

Fotosentez sonucu, glikoz, su ve oksijen meydana gelir. Glikoz, meydana gelen diğer elementlerle birleşerek kimyasal yapısını değiştirir, karbonhidratlar, yağlar ve aminoasitlere dönüşür. Güneş enerjisi fotosentez aracılığıyla kimyasal bağ enerjisine dönüşerek meydana gelen besinlerde depolanır. Sindirim sonucu besinlerin yakılmasıyla açığa çıkan bu enerji, hayati enerji olarak kullanılır. Bilindiği gibi Güneş, hayat için en önemli enerji kaynağıdır.