Yabani Turp (Raphanus raphanistrum L.)

Prof. Dr. Rahim Anşin

Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Bilim Danışmanı

Turp otu ve eşek turpu gibi adlarla da bilinen yabani turp 20-60 santimetre boylarda tek ya da iki yıllık otsu bir bitkidir. Tek bir şişkin kazık kökü bulunur. Turpu kültür turpundan daha küçüktür. Taban yapraklar ve gövde yaprakları olarak iki farklı yaprak tipi vardır. Taban yapraklar çoğunlukla yumurtamsı ya da eliptik bazen de kaşık şeklindedir. Oysa gövde yaprakları taban yapraklarına göre daha kısa ve kenarları da çoğunlukla lobludur. Gövdesinin dış yüzü tüylüdür. Çiçeklenme Mayıs ve Eylül ayları arasında gerçekleşir. Dört adet olan taç yaprakları beyazdan mora kadar değişir bazen de açık portakal veya sarı renklerdedir. Raphanus raphanistrum L. subsp. sativus adlı bir alt türü bilinen ve yetiştirilen kültür turpudur.

Taze yaprakları ve turpu çiğ ya da pişirilerek yenebilir. Salatalara harç olarak ilave edilebilir. Çimlendirilmiş tohumları salatalarda sos olarak eklenebilir. Tohumları balla karıştırılarak elde edilen lapası yılan, böcek ve akrep sokmalarına karşı etkilidir. Ayrıca bu lapa yenilebilir ve gaz gidericidir.

Türkiye, Avrupa, Kuzey Afrika ve Batı Asya’da doğal olarak yayılır. Genellikle tarlalarda, yol kenarlarında, nadasa bırakılan alanlarda yaygın olarak yetişen istilacı bir bitkidir.