REZENE (Foeniculum vulgare Miller)

Prof. Dr. Rahim Anşin

Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Bilim Danışmanı

Arapsaçı, irziyan ve raziyane gibi adları da olan rezene bitkisi 1-2  metre boylarında, dik duran, tüysüz ve oluklu gövdeli, sağlam yapılı ve dallı çok yıllık otsu bir bitkidir. Kuvvetli anason ve likör kokuludur. Dip yapraklar üçgenimsi veya yumurtamsı, kalın ve sapsız, 3-4 katlı bileşik, 30×15 santimetre ya da daha büyük ve uçları ipliksi yapıdadır. Gövde yaprakları dip yapraklara benzer ancak daha küçüktür.

Çiçekleri sarı renkli 18-25 adedi bir arada dik duran şemsiyemsi kurullar oluşturur.  Çiçeklenme zamanı Mayıs-Eylül arasıdır.

Dere ve deniz kenarlarında, kuru yamaçlarda ve kültür alanlarında doğal olarak yetişmektedir.

Esas olarak yararlı ve şifalı bir yabani sebzedir. Kültürü de yapılmaktadır.  Kök, meyve ve yaprakları kullanılır. Esans, anethole, pinene, camphene, pektin, A, C ve E vitaminleri, potasyum, magnezyum, çinko, yağlar, şeker, kalsiyum oksalat ve nişasta içermektedir.

Genç yaprakları salataya harç olarak karıştırılır. Taze ve kurutulmuş olarak bitkisel çay şeklinde kullanılır. Tohumları balık ve et yemeklerine katılır.

Genel olarak yararları şöyle özetlenebilir. Gaz giderici, lohusa hanımlarda süt salgısını arttırıcı, idrar, adet ve balgam söktürücü, kasılma ve krampları giderici gibi faydaları vardır.

Anavatanı Türkiye, Akdeniz ülkeleri ve yakın doğudur.