Smilax excelsa L. (Saparna, Melocan)

Prof. Dr. Rahim Anşin
Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Bilim Danışmanı

Dikenucu da denilen Saparna 20 metreye dek ulaşabilen, kışın yapraklarını döken tırmanıcı bir çalıdır. Gövdesi, özellikle alt kısımları dikenlidir.

Yapraklar genişce yumurtamsı, yuvarlak ya da yüreğimsi, bazen de üçgen şeklinde,  4-11×3-10cm boyutunda,  aya yumuşak ve tüysüzdür.

Çiçeklerin 2-14 adedi bir arada şemsiye tipi kurul oluşturur. Meyve üzümsü, olgun evrede parlak kırmızı renktedir.

Yapraklı karışık ormanlar,  yalancı maki ve hendeklerde bulunur. 1-750m arasında yayılır.

Etli sürgün uçları ve genç yaprakları sebze olarak yenilmektedir. Karadeniz Bölgesinde çok sevilen ve tüketilen, pazarlarda satılan doğal bir bitkidir. Ayrıca salamurası ve turşusu yapılır. Yine kaynatılarak içilen suyu toksin atıcı, idrar söktürücü ve kan temizleyici özelliğe sahiptir.

Kökleri saponin ve tanen içerir. Meyvesinin kırmızı renkli ekzokarpı gıcır adıyla, jikletlere elastikiyet vermek için kullanılır.