Rumex acetosella L.

Prof. Dr. Rahim Anşin

Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Bilim Danışmanı

Ekşikulak, ebem ekşisi ve labada gibi isimlerle de anılan kuzu kulağı 15-50cm boylarında,  çoğunlukla dik ya da bazen yatık, tüysüz,  kırmızımsı gövdeli çok yıllık otsu bir bitkidir. Yaprakları 2,0-4,5cm uzunluğunda ve 0,5-2,0cm eninde, dar ve uzun, ok şeklinde, loblu, orta lob mızrak şeklinde uzamış olup, yaprakların her iki yüzü de tüysüzdür. Çiçekleri bir cinsli iki evcikli, bir başka deyişle erkek ve dişi bireyler ayrı ayrıdır.

Erkek çiçekler sarımsı yeşil, dişi çiçekleri ise kırmızımsı renktedir. Meyvesi ise aken tipi kuru meyve şeklinde ve kırmızı parlak renklidir.  Çiçeklenme Mart-Kasım ayları arasındadır. Tarlalar, boş alanlar, dere ve göl kenarlarında 1-2300m yükseltiler arasında geniş yayılışlı bir bitkidir. İngiltere’den başlayarak tüm Avrupa,  Balkanlar, Türkiye ve Asya’da doğal olarak bulunur.

Bitkinin tüm organları kullanılır. Yaprakları çiğ ya da pişirilerek yenir. Ayrıca salatalara harç olarak limon yerine,  yine kek yapımında da kullanılır. Bitki fazla oksalat içerdiği için mesane ve böbrek taşı oluşturmaya meyilli kişiler tarafından dikkatli yenilmelidir. Özellikle yaban hayvanları başta tavşanlar olmak üzere yapraklarını severek yerler. Ayrıca kuşlar tohumlarını çok severler.

Bitki oksalit asit, nişasta, şeker, potasyum tuzları, antrakinin, A, E ve C vitaminleri ve tanen içermektedir. Aynı zamanda tıbbi bir olan kuzu kulağı dahilen kullanıldığında idrar arttırıcı, safra söktürücü, diş etlerini iyileştirici, kabızlık giderici ve ateş düşürücü olarak şifa vermektedir. Haricen ise lapası yüz maskesi, çıbanları olgunlaştırmak ve ekzemaları iyileştirmek amacıyla kullanılır.