DUVAR SARMAŞIĞI– Hedera helix L.

Prof. Dr. Prof. Dr. Rahim Anşin

Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Dendroloji ve Doğa Koleji Ekoloji Danışmanı

Botanik özellikler: Orman sarmaşığı da denilen duvar sarmaşığı, 30m’ye dek boylanan, daimi yeşil, tırmanıcı, sürünücü ve sarılıcı odunsu bir çalıdır. Genç sürgünler yeşil renkte ve tüylüdür. Sürgün ve gövde üzerinde tutunucu havai kökler bulunur. Yapraklar almaçlı dizili, derimsi ve cilalı parlak renkte, yumurtamsı, mızrak şeklinde, bazen 3–5 loplu ve tam kenarlıdır. Çiçekler küresel, şemsiyemsi kurullar halinde, çanak ve taç yaprak 5 parçalı, sarımsı yeşil renkli, sonbaharda çiçeklenir. Meyve üzümsü tipte ve siyah renklidir.  Ağaçlar,  orman toprağı ve kayalar üzerinde sarılıcı ve tırmanıcı bir şekilde yaşamlarını sağlar. Denizden 1500 metre yükseltiye kadar çıkabilir.

 Kullanım olanakları: Yaprak ve meyvelerinde hederin, saponin, eterik bileşikler, follukulin, inositol, tuzlar ve tanen maddeleri içermektedir. Bunlardan hederin maddesi çok zehirlidir. Sinirsel ve romatizmal hastalıkların  tedavisinde, damar büzücü, adet söktürücü ilaçların yapımında kullanılır. Dekoksiyon, lapa, sıvı ekstre, merhem ve tentür halinde kullanılır. Doz aşımlarında zehirli etki yapar. Özellikle meyveleri çok zehirlidir.

Zehirli olduğundan park ve bahçelerde süs bitkisi olarak kullanımı sınırlıdır. Özellikle çocuklardan uzak yerlerde duvarlara, pergola ve kameriyelere sardırılarak ve sınır oluşturmak amacıyla kullanılır.

Yayılışı: Türkiye, Avrupa, Kafkasya.

Dikkat: Duvar sarmaşığının yaprak ve sürgünleri hederin adlı bir alkoloid içerdiğinden, çok zehirli bir bitkidir. Doğrudan ev ilacı şeklinde asla kullanılmamalıdır.