Defne (Laurus nobilis)

Şifalı Orman bitkilerinden bu haftaki konuğumuz Akdeniz, Ege ve daha az olarak ta Marmara ve Karadeniz sahillerimizde doğal olarak seyrek kızılçam ormanları altında veya çoğunlukla maki bitki örtüsü içinde yetişen Defne ya da Akdeniz defnesidir. Önce bu bitkiyi kısa olarak sizlere tanıtmak istiyorum. Gerçi çoğunuz tarafından bilinen bir bitkidir defne.

Botanik Özellikleri: Herdem yeşil boylu çalı, bazen de 5-10 metre boylarında küçük bir ağaçtır. Kabuğu koyu gri, siyahımsı, ince ve düzgündür. Yapraklar sade yapıda, eliptik şekilli ve kenarları hafifçe dalgalıdır. Yapraklar elle ovuşturulduğun da keskin ve güzel kokuludur. Meyve üzümsü tipte, önce yeşil, olgun evrede parlak siyah renktedir. Çiçekleri bir cinsli iki evcikli, bir başka deyişle erkek ve dişi bireyleri ayrı ayrıdır.  Güzel kokulu sarı renkli çiçekleri yaprak koltuklarında küresel başçık kurulları halinde bulunurlar.

Kullanım Olanakları: Defne çok eskiden beri bilinen ve halk arasında kullanılan bir bitkidir. Etken maddeleri esans, laurik asit, pinen, eter, tanen, reçine ve öjenol gibi yararlı maddelerdir. Öncelikle yaprak ve meyvelerinden elde edilen defne yağı (Oleum lauri) eczacılıkta ilaç yapımında, sabun imalinde ve parfümeri sanayinde çok kullanılır. Ayrıca romatizmal hastalıkların tedavisinde antiseptik olarak, yine veterinerlikte parazit giderici olarak kullanışlıdır. Öğütülen yaprakları halk arasında et ve balık yemekleri ve konservelerinde baharat olarak kullanılır. Yemek ve konservelere tat verir aynı zamanda da kullanım sürelerini uzatır.

Yeşil ya da kurutulmuş yaprakları çay olarak tüketilir, özellikle bronşit, nezle ve grip üst solunum yolu hastalıklarına olumlu etki yapmaktadır. Ayrıca gaz giderici ve sindirimi kolaylaştırıcı etkileri de vardır.

Defne bitkisi sık dallı olup, budanmaya çok uygundur. İstenilen şekiller verilerek peyzaj alanında da çok aranılan ve kolay yetiştirilen bir bitkidir. Bu bağlamda defne şan, şeref ve ölümsüzlük simgesi olarak değerlendirilir. Çok yönlü bir bitki olduğundan mucize bitki olarak ta adlandırılır.

Yayılışı: Türkiye, Akdeniz ülkeleri ve Balkan’lardır.

Bu yazıda verilen bilgiler tamamen halkımızı bilgilendirme amaçlı olup, bir reçete niteliği taşımamaktadır. Yazarın ve yayınevinin bu konularda oluşabilecek herhangi bir olumsuz vakalarda hiçbir yükümlülükleri yoktur.

Görseller: Necati Güvenç Mamikoğlu, 2007. Türkiye’nin Ağaç ve Çalıları, NTV Yayınları, İstanbul. Adlı kaynaktan alınmıştır.