Gençlik ve Spor Bayramı olarak bilinir ancak aslında Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü anma bayramıdır.

Balkan, Sarıkamış ve Çanakkale savaşlarından çıkmış, eli silah tutan erkek sayısı azalmış bir milletin en büyük kentleri işgal edilmiş, Osmanlı askerleri İngilizler tarafından komuta edilmekteydi. Özellikle Karadeniz bölgesinde ama Anadolu’nun hemen her yerinde köylerde yaşamakta olan kadın, çocuk ve yaşlı ağırlıklı nüfusumuz, Ermeni ve Rum çetelerinin zulmü altındaydı. Bu zulme karşı az sayıda da olsa müdafaa-i hukuk cemiyetleri daha doğrusu çeteleri mücadele etmekteydiler. Özellikle Karadeniz bölgesi yazmamın sebebi Giresunlu Topal Osman Ağadır.

Balkan savaşı için bedeli ödenmesine rağmen gönüllü olarak giden, bir bacağına şarapnel isabet ettiği için aksak yürüyen ama kılıcını çektiği zaman en az yirmi kişiyi kesen gözü kara bir yiğit. Köylerde yapılan zulümlere karşı verdiği mücadele Osmanlı askeri tarafından da engellenemeyince İstanbul da ki İngiliz komutan orduyu teftiş etmesi için Mustafa Kemal’e görev vermişti. Bandırma vapuru ile gittiği Samsun’a ayak bastığı tarihtir 19 Mayıs. Samsuna varır varmaz Giresunlu Topal Osman Ağaya haber gönderir ve görüşmek için çağırır. Topla Osman Ağa beraberindeki adamları ile Havzaya gelir. Daha sonra Sinop Milletvekilliği de yapan Rıza Nur’un “Mangal Yürekli Topal Osman” kitabında yazdığı üzere iki gün iki gece sigara üstüne sigara içerek uzaktan Mustafa Kemal’i seyretmiştir Osman Ağa. İngiliz casusu olabileceğini düşündüğü için öldürmeyi düşünmüş tam iki gün. Daha sonra amacını anlayabilmek için konuşmaya karar vermiş ve Mustafa Kemal’in bulunduğu çadıra baskın düzenleyerek girmiştir. Mustafa Kemal ile görüşmesi sırasında onun gerçek bir vatan sevdalısı olduğunu anlamış, hatta Giresun Belediyesini o sıralar yöneten Rumları kovmasını, kendisinin de dağda değil şehirde durmasını söylemişti. Bunun üzerine Osman Ağa Giresun’a topluca giriş yaparak belediyeyi Rumların elinden kurtarmış ve bir süre de Belediye Başkanlığı da yapmıştır.

Kurutuluş savaşında Giresun’dan 2000’den fazla kişi ile gönüllü alayı kurarak Sakarya ve İnönü Savaşlarına katılmış, geri kalan 50-60 kişi ile Giresun’a gelerek yeniden 2.000 den fazla kişilik gönüllü alayı kurarak düşmanı İzmir’den denize dökene kadar savaşmıştır. Hatta Afyon Kocatepe de Büyük Taarruzun başlatılmasına sebep olmuştur. Bu konuyu Ağustos ayında yazmak üzere Kurtuluş Savaşı sonrasında Muhafız alayı kurarak bizzat Mustafa Kemal’i korumasını üstlenmiştir. Sonrası biraz hazindir. Büyük Millet Meclisinde Lozan görüşmeleri devam ederken Atatürk’e meclis kürsüsünden hakaret eden Trabzon Vekili Ali Şükrü’nün öldürülmesinden sorumlu tutularak öldürülmüştür.

19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramında Atatürk’ün Samsun’a gelmesine sebep olan Topal Osman Ağayı ve bu memleketin kurtuluşunda emeği geçen bütün atalarımızı şükranla, minnetle, sevgiyle, saygıyla ve rahmetle anıyorum.

19 Mayıs 2022

Gökhan Taneri VURAL